Rola witaminy D3 w ciąży – dlaczego warto ją suplementować?

Witamina D3, inaczej cholekalcyferol, pełni bardzo ważną rolę w naszym organizmie – wpływa między innymi na kości oraz układ odpornościowy. Jej niedobór może mieć znaczące konsekwencje dla naszego zdrowia, dlatego należy dbać o jej regularną suplementację. Utrzymanie odpowiedniego poziomu witaminy D3 jest szczególnie ważne u kobiet w ciąży, które w tym wyjątkowym okresie zapewniają niezbędne składniki odżywcze nie tylko dla siebie, ale także dla rozwijającego się płodu. Jeśli chciałbyś dowiedzieć się, jaką rolę pełni witaminę D3 w ciąży, jakie są skutki jej niedoboru oraz zasady suplementacji u ciężarnych, zapraszamy do przeczytania naszego artykułu!

Udostępnij

Dlaczego witamina D3 jest ważna w okresie ciąży?

Witamina D3 odpowiada za gospodarkę wapniowo-fosforanową organizmu. Gwarantuje ona prawidłowe wchłanianie wapnia z pokarmu i tym samym zapewnia jego prawidłowy poziom we krwi. Ponadto wspomaga prawidłową budowę naszych kości. Ale to nie wszystko! Udowodniono jej korzystny wpływ także na wiele innych układów organizmu człowieka, m.in. nerwowy, mięśniowy czy odpornościowy.

Dlatego też nietrudno sobie wyobrazić, z jakiego powodu witamina D3 jest tak ważna dla kobiet w ciąży. Przede wszystkim, wspomaga ona rozwój układu kostnego wzrastającego płodu, zapewniając odpowiednią mineralizację szkieletu dziecka. Wpływa również na rozwój narządów rodnych płodu oraz po zapłodnieniu ma swój udział w rozwoju trofoblastu, czyli tkanki, z której następnie rozwija się łożysko.

Ponadto, prawidłowy poziom witaminy D3 w ciąży zmniejsza ryzyko takich stanów jak cukrzyca ciążowa oraz stan przedrzucawkowy. Mniejsze jest też wtedy prawdopodobieństwo urodzenia dziecka o zbyt niskiej masie urodzeniowej oraz wystąpienia krwotoku podczas porodu czy w okresie połogu.¹

Niedobór witaminy D w ciąży

W polskim społeczeństwie większość ludzi cierpi na niedobór witaminy D3. Jest to związane zarówno z niedostateczną podażą tej witaminy z dietą, jak i z niewystarczającą ilością ekspozycji skóry na słońce na naszej szerokości geograficznej. Nie jesteśmy jednak jedyni — na świecie zjawisko niedoboru witaminy D3 również jest powszechne.

Problem ten dotyczy oczywiście także kobiet w ciąży — według zróżnicowanych badań, na niedobór witaminy D3 w różnych częściach świata cierpi od 26% aż do 90% ciężarnych! Szczególnie narażone są na to kobiety otyłe. Dlaczego jest to istotny problem, którym warto się zainteresować?

Kluczowe jest, aby zrozumieć, że poziom witaminy D3 u ciężarnej kobiety przekłada się bezpośrednio na jej ilość u płodu. Dlatego też jeżeli występuje niedobór witaminy D u kobiety w ciąży, naturalną koleją rzeczy będzie to, że jej dziecko także będzie na taki niedobór cierpiało.

Do czego może prowadzić niedobór witaminy D w ciąży? Jeśli chodzi o powikłania u ciężarnej, to zwiększa się ryzyko wspomnianych już niebezpiecznych powikłań ciąży, takich jak stan przedrzucawkowy czy cukrzyca ciążowa.

Natomiast w przypadku noworodka, zwiększa się prawdopodobieństwo, że będzie miał on zbyt niską wagę urodzeniową czy hipokalcemię noworodkową (czyli zbyt niski poziom wapnia), który w ciężkich przypadkach może objawiać się nawet drgawkami czy zaburzeniami rytmu serca. W przypadku skrajnego niedoboru wapnia i witaminy D3 już w kolejnych miesiącach życia małego dziecka może pojawić się krzywica, która objawia się charakterystycznymi zniekształceniami kości¹.

Jaka jest norma witaminy D dla kobiet w ciąży?

W związku z powszechnym niedoborem witaminy D3 w naszej populacji zalecana jest codzienna suplementacja tej witaminy. U dorosłych osób z prawidłowym BMI, powinna to być dawka od 1000 do 2000 IU dziennie, w zależności od masy ciała oraz rzeczywistej podaży tej witaminy w diecie. Z kolei u osób otyłych dawka ta powinna wynosić 4000 IU dziennie. Kobiety planujące ciążę powinny suplementować codziennie standardowe dawki cholekalcyferolu.

Zaś u kobiet w ciąży, warto kontrolować poziom stężenia 25(OH)D w surowicy krwi i suplementację witaminy D3 dostosować w taki sposób, by stężenie 25(OH)D wynosiło optymalnie pomiędzy 50 a 70 ng/ml. Szczególnie warto badać poziom tej witaminy u kobiet, których ryzyko jej niedoboru jest zwiększone, czyli u kobiet otyłych, z chorobami nerek, jelit, tarczycy czy u przyjmujących leki antyretrowirusowe, czy przeciwpadaczkowe. 

Jednak gdy taka kontrola nie jest możliwa, zalecane jest stosowanie 2000 IU witaminy D3 dziennie w okresie ciąży oraz laktacji³.

Nie zapominajmy także o noworodku — od urodzenia dziecko również powinno otrzymywać suplementację witaminy D3 w dawkach ściśle określonych i zależnych od wieku oraz od tego, czy było urodzone przedwcześnie, czy o czasie².

Przedawkowanie witaminy D3 – zachowaj ostrożność

Dzięki coraz większej świadomości społecznej na temat potrzeby suplementacji witaminy D3, coraz więcej ludzi sięga po preparaty zawierające cholekalcyferol. Jednak tak jak ze wszystkim, należy z tym zachować umiar i trzymać się z góry ustalonych norm. Dotyczy to również, a może i szczególnie, kobiet w ciąży.

Jaka jest maksymalna bezpieczna dzienna dawka witaminy D3? Dawki te mogą różnić się od siebie w zależności od wieku i stanu zdrowia pacjenta. Jednak jeśli chodzi o kobiety w ciąży, nie powinny one przekraczać 4000 IU dziennie, a już w żadnym wypadku nie wolno im brać więcej niż 10000 IU dziennie. Trzeba jednak zaznaczyć, że prawdziwe przedawkowanie witaminy D3 zdarza się bardzo rzadko. Jakie są skutki przedawkowania witaminy D3? Objawy nadwyżki witaminy D3 wynikają głównie z nadmiaru wapnia, który dzięki zbyt dużej ilości witaminy D3, zbyt obficie wchłaniany jest z układu pokarmowego. Prowadzi to do osłabienia, senności, wymiotów, zaparć, jak i kamicy nerkowej czy zaburzenia rytmu serca. Natomiast nie ma konkretnych badań, które sprawdziłyby, jak przedawkowanie cholekacyferolu wpłynęłoby na rozwój płodu¹.

Jakie są źródła witaminy D3?

Witamina D3 może być wytwarzana w naszej skórze pod wpływem ekspozycji na światło słoneczne. Warto wspomnieć, że witaminę D3 można dostarczać także z pożywieniem!
Jakie produkty są bogate w witaminę D? 

• Przede wszystkim — ryby! W szczególności tłuste ryby morskie (sardynka, makrela, łosoś);
• Oleje rybne, takie jak tran;
• Jaja;
• Wątróbka;
• Mięso drobiowe oraz czerwone
• Podroby;
• Nabiał.

Jednak należy podkreślić, że dieta może pokryć maksymalnie 20% dobowego zapotrzebowania na tę witaminę i nawet najbardziej zróżnicowane odżywianie się nie będzie w stanie nam zagwarantować odpowiedniego poziomu witaminy D3 we krwi².

Czy kobiety w ciąży mogą stosować tran?

Jak najbardziej! Suplementacja tranu może przynieść wiele korzyści dla kobiet w ciąży, gdyż zawiera on kluczowe dla rozwoju dziecka kwasy tłuszczowe omega-3. Suplementem diety, który doskonale sprawdzi się u kobiet w ciąży, jest suplement diety Möller’s Forte z tranem, który ma w swoim składzie zarówno kwasy tłuszczowe Omega-3 DHA i EPA, jak i witaminę D3 ⁴. Jednak trzeba wziąć pod uwagę, że dawka witaminy D zawarta w dziennej porcji tego preparatu to 400 IU, która zgodnie z zaleceniami suplementacji dla kobiet w ciąży sama w sobie jest niewystarczająca. Dlatego warto by dopełnić ją dodatkową dawką witaminy D z innych preparatów tak, aby osiągnąć suplementację 2000 IU dziennie³.

Warto dodać, że Firma Möller’s oferuje także trany z wyższą dawką witaminy D, która byłaby optymalna dla codziennej suplementacji, przykładowo Möller’s Gold Tran Norweski. Jednak ze względu na zawartość witaminy A we wspomnianym specyfiku, która, jeżeli spożyta w nadmiarze, może podwyższać ryzyko wystąpienia wad wrodzonych u płodu, kobiety w ciąży muszą podejść do przyjmowania tego preparatu z rozwagą i uważać, by nie przedawkować tej witaminy, przykładowo poprzez równoczesne stosowanie innych suplementów diety⁵. Dlatego wydaje się, że w ciąży bezpieczniej przyjmować wcześniej wspomniany Möller’s Forte z tranem.

Bibliografia:

¹ Portal Medycyna Praktyczna [online], [dostęp: 11 czerwca 2024]: https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/61928,suplementacja-witaminy-d-u-kobiet-w-ciazy

² Portal Medycyna Praktyczna [online], [dostęp: 11 czerwca 2024]: https://www.mp.pl/pacjent/dieta/zasady/139889,witamina-d-jaka-dawka-jest-bezpieczna
³ Portal Narodowego Centrum Edukacji Żywieniowej [online], [dostęp: 11 czerwca 2024]: https://ncez.pzh.gov.pl/ciaza-i-macierzynstwo/niedobor-witaminy-d-u-ciezarnych-polek-czy-problem-konczy-sie-latem/#:~:text=Wa%C5%BCna%20jest%20suplementacja%20witaminy%20D&text=Je%C5%BCeli%20oznaczenie%20witaminy%20D%20nie,ci%C4%85%C5%BCy%2C%20niezale%C5%BCnie%20od%20pory%20roku.
⁴ Portal Medycyna Praktyczna [online], [dostęp: 11 czerwca 2024]: https://www.mp.pl/pacjent/ciaza/przebiegciazy/63110,suplementacja-witamin-i-mikroelementow-w-ciazy
⁵ Makowska-Donajska M., Hirnle L. Suplementacja witamin i składników mineralnych podczas ciąży. Gin Perinat Prakt 2017; 2 (4): 166–172:
https://journals.viamedica.pl/ginekologia_perinatologia_prakt/article/download/54431/42008