Skąd biorą się problemy z pamięcią w młodym wieku?

Problemy z pamięcią to dolegliwość charakterystyczna dla osób starszych, jednak zaniki pamięci mogą dotykać osób w różnym wieku, także ludzi młodych. Przyczyny takiego stanu są bardzo różne – od zmęczenia, niedostatecznej ilości snu czy stresu, aż po schorzenia. Skąd biorą się kłopoty z pamięcią w młodym wieku i jak sobie z nimi radzić?

Udostępnij

Słaba pamięć w młodym wieku – z czego wynika?

Zaburzenia w obrębie pamięci i koncentracji to dolegliwość najczęściej kojarzona z wiekiem – u osób starszych związana jest z fizjologicznym procesem starzenia się mózgu i występującymi w podeszłym wieku chorobami neurodegeneracyjnymi. Coraz częściej jednak problem ten dotyka również osób w kwiecie wieku. Jakie mogą być przyczyny?

Nadmiar obowiązków

Pociąga on za sobą chroniczne przemęczenie, wynikające z ciągłej presji czasu. Przeładowany zadaniami mózg nie ma chwili wytchnienia, dlatego zaczyna odrzucać pewne informacje, które uznaje za nieistotne. W efekcie można zauważyć zaburzenia pamięci krótkotrwałej.

Niedobory snu lub sen kiepskiej jakości

Zdrowy sen jest niezbędny mózgowi dla skatalogowania wrażeń, emocji i faktów, których doświadczył poprzedniego dnia. W przypadku niedostatecznej ilości snu, proces katalogowania i zapamiętywania pozostaje niepełny i niedokończony, co niekorzystnie wpływa zwłaszcza na pamięć krótkotrwałą.

Stres

W sytuacjach stresowych wydzielany jest kortyzol, który zmniejsza dopływ krwi do mózgu, a dodatkowo przyczynia się do uszkodzeń hipokampu¹. Stres jest mechanizmem obrony lub ucieczki, sprawiającym, że organizm działa w trybie automatycznym. To dlatego osoby, które doświadczyły traumy, często mają problem z przypomnieniem sobie tamtego okresu. Jednak również przewlekły stres o mniejszym natężeniu wpływa na umysł niekorzystnie. Dzieje się to jednak wolniej, dlatego jest zauważalne dopiero po pewnym czasie.

Zła dieta

Dieta uboga w witaminy i minerały może znacząco obniżać jakość pamięci. Niedobór witamin z grupy B zaburza syntezę neuroprzekaźników, przez co spada jakość połączeń i impulsów nerwowych².

Zbyt niska podaż wielonienasyconych kwasów omega-3 upośledza procesy pamięciowe³, a niedobory miedzi znacząco ograniczają ilość energii dostarczanej do mózgu i mogą powodować zaburzenia neurologiczne.⁴

Niebezpieczne są także używki i niektóre posiłki. Etanol, będący głównym składnikiem napojów alkoholowych, działa neurotoksycznie i niszczy komórki mózgowe⁵. Z kolei zawarte w fast foodach i wysoko przetworzonym pożywieniu tłuszcze trans, biorą udział w tworzeniu blaszek miażdżycowych w tętniczkach mózgowych, co prowadzi do postępującego niedokrwienia.

Dlatego aby usprawnić pracę mózgu, należy ograniczyć spożycie alkoholu i niezdrowego, wysoko przetworzonego jedzenia. Dieta na wzmocnienie mózgu powinna być bogata w takie produkty jak:

• wątróbka (witaminy z grupy B, miedź);
• tłuste ryby morskie, np. dorsz (kwasy omega-3);
• orzechy (miedź);
• oleje roślinne (kwasy omega-3).

Urazy mechaniczne

Do utraty pamięci u młodych osób może dojść pod wpływem urazu, podczas którego doszło do wstrząśnienia mózgu lub powstania krwiaka w obrębie jamy czaszki. Problem z pamięcią może wystąpić zaraz po doznanych obrażeniach lub nawet kilka dni później. Dlatego jeśli utrata pamięci występuje po niedawno przebytym wypadku, należy udać się do lekarza, ponieważ może ona świadczyć na przykład o krwawieniu śródczaszkowym.

Czy zaniki pamięci u młodych osób powinny martwić?

Jeśli zauważalne zaniki pamięci dotyczą pamięci krótkotrwałej i występują w okolicznościach zwiększonego stresu, nadmiernego wysiłku psychicznego czy przemęczenia, wtedy nie powinny stanowić powodu do nadmiernego niepokoju. Są one najczęściej wynikiem przemęczenia mózgu nadmiarem obowiązków i związanym z tym stresem.

Jeśli jednak słaba pamięć w młodym wieku nie da się skorelować z żadną przyczyną, epizody zaburzeń powtarzają się lub pogłębiają, wówczas należy dokładniej się im przyjrzeć i być może zasięgnąć konsultacji lekarskiej.

Co na problemy z pamięcią? Domowe metody

Jeśli dolegliwości związane z pamięcią ludzi młodych spowodowane są czynnikami nie chorobowymi ani nie urazowymi, wtedy należy wprowadzić rozwiązania zależne od przyczyny:

• work-life balance – równowaga między życiem zawodowym, a prywatnym pozwoli na ograniczenie obowiązków i znalezienie czas na relaks;
• odpowiednia ilość zdrowego snu – rozwiązanie problemów ze snem wpłynie korzystnie na wszystkie procesy poznawcze, nie tylko na pamięć; być może wystarczy godzina snu więcej, a może wygodniejszy materac dla poprawy jego jakości;
• medytacja i relaks – na codzienne stresy pomogą ćwiczenia oddechowe lub chwila medytacji. W przypadku stresów związanych z traumatycznym wydarzeniem, warto skorzystać z pomocy specjalisty, terapii lub możliwej farmakologii;
• zbilansowana dieta – powinna pokrywać dzienne zapotrzebowanie na minerały i witaminy, co usprawni procesy pamięciowe.

Warto przeczytać więcej: Paliwo dla mózgu. Jak skutecznie poprawić sprawność umysłową?

Problemy z pamięcią mogą przydarzyć się w każdym wieku. Jeśli są chwilowe, związane ze zmęczeniem lub stresem i – co najważniejsze – mijają po wyeliminowaniu czynnika, wtedy można uznać je za niegroźne. Przeznaczenie większej ilości czasu na relaks zwykle pozwala uporać się z problemem i zapobiegać nawrotom dolegliwości.

Jeśli jednak trudności z pamięcią w młodym wieku pojawiają się nagle bez konkretnej przyczyny, przedłużają się lub pogłębiają – wtedy warto skonsultować się ze specjalistą, który zleci dalszą diagnostykę.

Weryfikacja merytoryczna: lek. Irena Wojtowicz

Bibliografia

• 1 – SKAŁBANIA, Jakub, POLEWIK, Karolina, PIETKIEWICZ, Igor J., et al. Podzielony umysł–podzielony mózg. Neurobiologiczne podłoże dysocjacyjnego zaburzenia tożsamości z perspektywy teorii układów dynamicznych. Psychiatr. Psychol. Klin, 2021, vol. 21, p. 27-35.
• 2 – Wawer, I. (2017). Dietetyczne niedobory mikroskładników i suplementacja w chorobach neurologicznych. Neurologia Praktyczna, 6, 1-8.
• 3 – A. Wilczyńska. Kwasy tłuszczowe w diecie człowieka a jego funkcjonowanie poznawcze i emocjonalne. Neuropsychiatria i neuropsychologia 2012, tom 7, nr 1, s. 35-42.
• 4 – https://www.sciencedaily.com/releases/2014/11/141126124411.htm
• 5 – Czech, Ewa, Joanna Lewin-Kowalik, and Marek Hartleb. „Udział katalazy w mózgowym i pozamózgowym utlenianiu etanolu.” Alkohol. Narkom 19.2 (2006): 169-182.