Niedobór witaminy E – do czego prowadzi?

Witamina E to jedna z witamin niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu człowieka¹. Wpływa korzystnie na wiele układów w ludzkim organizmie, między innymi wygląd skóry, przez co zwana jest powszechnie witaminą młodości. Niedobór witaminy E na pierwszy rzut oka może nie być wyraźnie zauważalny, jednak jej długotrwałe braki mogą prowadzić do nieprzyjemnych dolegliwości. Do czego prowadzi brak witaminy E i jak uzupełnić jej poziom?

Udostępnij

Objawy niedoboru witaminy E

Chociaż zazwyczaj kojarzy się witaminę E z jej wpływem na stan cery, paznokci i włosów, objawy i skutki niedoboru witaminy E mogą dotyczyć niemal wszystkich układów w ludzkim organizmie. W przypadku niewielkich deficytów witaminy E objawy jej niedoboru mogą być niespecyficzne. Można wtedy zauważyć²:

• wzmożone wypadanie włosów;
• suchy, rogowaciejący naskórek;
• problemy z koncentracją, apatię, przewlekłe zmęczenie;
• spowolnione gojenie się ran;
• spadek libido;
• problemy ze wzrokiem.

Przyczyny niedoboru witaminy E

Niedobór witaminy E u zdrowych osób, stosujących prawidłową, zbilansowaną dietę jest niezwykle rzadki. Najczęstszą przyczyną dietetyczną braku witaminy E jest niskokaloryczna, uboga w tłuszcze dieta. Istnieje jednak szereg schorzeń, których skutkiem jest właśnie obniżenie poziomu witaminy E w organizmie. Najczęstszymi przyczynami jej niedoboru są³:

• choroby układu pokarmowego, w których dochodzi do zaburzeń wchłaniania tłuszczu (a wraz z nim witamin rozpuszczalnych w tłuszczach) – choroba Leśniowskiego-Crohna, celiakia, zespół jelita drażliwego;
• mukowiscydoza;
• choroby zapalne dróg żółciowych, upośledzające procesy wydzielania żółci;
• dolegliwości ze strony wątroby;
• zespół krótkiego jelita;
• choroba alkoholowa;
• niedobór selenu i cynku.

Brak witaminy E w organizmie – długotrwałe skutki

Pierwsze symptomy braku witaminy E ustąpią dość szybko, jeśli w porę zostaną uzupełnione. Jeśli jednak nie zostaną podjęte żadne środki zaradcze, mogą dołączyć znacznie poważniejsze dolegliwości.

W długotrwałych niedoborach powyższe symptomy będą się pogłębiać, a dodatkowo może dojść również do:

• zwyrodnienia plamki żółtej lub jaskry;
• zwiększonej męczliwości mięśni;
• zaburzeń neurologicznych – tj., ataksja (zaburzenia koordynacji ruchowej);
• znacznych spadków odporności;
• problemów z płodnością – witamina E wpływa zarówno na jakość nasienia, jak i na przebieg procesów hormonalnych u kobiet.

Witamina E jest jednym z najlepszych przeciwutleniaczy⁴. Zwiększony stres oksydacyjny towarzyszący niedoborom może przyczyniać się do wzrostu ryzyka występowania chorób układu krążenia, w tym takich stanów, jak zawał serca czy udar niedokrwienny. Stres oksydacyjny również może wpływać się na wzrost zachorowań na choroby nowotworowe. Zbyt mała ilość witaminy E nie tylko powoduje wzrost aktywności wolnych rodników, ale wpływa negatywnie na regulację cyklu komórkowego.

Badania wskazują również, że braki witaminy E mogą zwiększać ryzyko zachorowania na takie choroby, jak Alzheimer (i inne choroby demielinizacyjne), cukrzyca typu 2 czy choroby wątroby wynikające z jej stłuszczenia.

Przewlekły niedobór witaminy E może rozwijać się latami. Dlatego objawy z niego wynikające mogą nie od razu zostać powiązane właśnie ze zbyt niskim poziomem tej witaminy.

Jak uzupełnić niedobór witaminy E

Aby zapobiec skutkom niedoboru witaminy E warto przede wszystkim wzbogacić dietę o produkty, bogate w tę witaminę. Do najlepszych źródeł tej witaminy należą⁵:

• tłuszcze roślinne (oleje i oliwy);
• orzechy;
• kiełki i zarodki nasion;
• tłuste ryby (makrela, śledź, dorsz, łosoś, mintaj);
• mleko i przetwory mleczne;
• drób;
• niektóre warzywa i owoce (szpinak, papryka, pomidory, brukselka, brokuły, marchew, morele, brzoskwinie, czarna porzeczka)

Można również rozważyć dodatkową suplementację, która będzie dodatkiem do zbilansowanej diety. Można wspomagać się np. suplementamii które zawierają nie tylko witaminę E, ale również A i D, oraz kwasy omega-3.

W prewencji niedoborów witaminy E należy zwrócić uwagę także na schorzenia, które przyczyniają się do ich powstawania. Prawidłowe leczenie chorób układu pokarmowego, schorzeń wątroby czy stanów zapalnych w obrębie przewodów żółciowych jest kluczowe dla utrzymania prawidłowego poziomu witaminy E⁶.

Witamina E to nie tylko piękna cera, włosy i paznokcie. To składnik istotny dla prawidłowego funkcjonowania wielu organów, a jej niedobory mogą pozostać niezauważone, dokonując spustoszenia w całym organizmie. Dlatego tak istotne jest, by zadbać o jej prawidłowy poziom, stosując dietę bogatą w zdrowe tłuszcze oraz zdrową suplementację. Prawidłowa dawka witaminy E dla dorosłego mężczyzny to 10 mg/dobę, a dla kobiet 8 mg/dobę. Kobiety w ciąży powinny przyjmować nieco więcej – 10 mg/dobę, a w okresie karmienia piersią – 11 mg/dobę.⁷

Dowiedz się: jakich składników jeszcze potrzebuje Twój organizm?

Konsultacja merytoryczna: lek. med. Bartłomiej Śmieszniak

Bibliografia:

¹ Rizvi S, Raza ST, Ahmed F, Ahmad A, Abbas S, Mahdi F. The role of vitamin e in human health and some diseases. Sultan Qaboos Univ Med J. 2014;14(2):e157–e165
² ZIELIŃSKA, A. et NOWAK, I. Tokoferole i tokotrienole jako witamina E. Chemik, 2014, vol. 68, no 7, p. 585-591.
³ Traber MG. Vitamin E inadequacy in humans: causes and consequences. Adv Nutr. 2014;5(5):503–514.
⁴ [Ibidem]
⁵ ZABORSKA, A., KRÓL, J., et BRODZIAK, A. Witamina E właściwości i znaczenie dla człowieka. Przemysł Spożywczy, 2015, vol. 12, no 69.
⁶ Clarke MW, Burnett JR, and Croft KD: Vitamin E in Human Health and Disease. Crit Rev Clin Lab Sci 45, 417–450, 2008
⁷  https://pacjent.gov.pl/aktualnosci/zimowy-alfabet-odpornosci