Czy czosnek obniża ciśnienie? Wsparcie dla układu krwionośnego

Czosnek pospolity (Allium sativum) jest jedną z najstarszych roślin uprawnych, stosowanych zarówno w kuchni, jak i w lecznictwie. Znane są przeciwbakteryjne i przeciwwirusowe właściwości czosnku, jednak czosnek wpływa korzystnie również na inne aspekty zdrowia. Może on wpływać również na ciśnienie tętnicze. Czy czosnek obniża ciśnienie? Jak jeść czosnek na nadciśnienie?

Udostępnij

Czosnek a ciśnienie krwi – czy warzywo może je obniżyć?

Nadciśnienie tętnicze to jedna z dolegliwości, która uzyskała miano choroby cywilizacyjnej. Można o nim mówić wtedy, gdy ciśnienie skurczowe jest wyższe niż 140 mm Hg, a rozkurczowe przekracza 90 mm Hg. Pacjenci cierpiący na nadciśnienie często zastanawiają się, jak obniżyć ciśnienie krwi domowymi sposobami.

Dieta jest jednym z podstawowych elementów w walce o obniżenie ciśnienia tętniczego. Unikanie tłustych potraw i wysoko przetworzonej żywności, ograniczenie podaży soli i białego cukru – to najbardziej podstawowe z zaleceń. Istnieją jednak pewne pokarmy, które zawierają substancje mogące znacznie wspomóc starania o znormalizowanie ciśnienia tętniczego.

Czosnek jest właśnie jednym z warzyw, których regularne spożywanie przyczynia się do spadku ciśnienia.

Jak działa czosnek na nadciśnienie?

Czosnek jest znany głównie ze swojego działania przeciwwirusowego, przeciwgrzybiczego i antybakteryjnego. Jednak publikacje naukowe wykazują również działanie przeciwmiażdżycowe czosnku, jego korzystny wpływ na balans lipidowy i poziom glukozy we krwi¹, a także skłonność do działania hipotensyjnego².

Wszystko to za sprawą związku siarkowego, znanego jako allicyna. Odpowiada on nie tylko za charakterystyczny zapach czosnku, ale działa rozkurczająco na naczynia krwionośne, oraz hamuje działanie enzymu ACE³ (enzym konwertujący angiotensyny), który bierze udział w syntezie angiotensyny II, związku mającego działanie skurczowe na naczynia krwionośne, przez co powoduje wzrost ciśnienia tętniczego krwi poprzez usztywnienie ścian naczyń.

Badania przeprowadzone na 553 chorych na nadciśnienie tętnicze wykazały, że przyjmowanie czosnku lub preparatów z czosnkiem zmniejszyły ciśnienie skurczowe średnio o 8,3 mm HG, a rozkurczowe o 5,5 mm Hg⁴.

Niebagatelny jest także wcześniej wspomniany wpływ allicyny na gospodarkę lipidową organizmu. Badanie obejmujące 1273 osoby wykazało, że u osób regularnie spożywających czosnek zmniejszeniu uległo stężenie cholesterolu całkowitego (średnio o 16,87 mg/dl), przy jednoczesnym spadku stężenia złego cholesterolu LDL o 9,65 mg/dl i wzroście stężenia cholesterolu HDL o 3,18 mg/dl. Poprawa bilansu lipidowego zauważalna była u osób, które spożywały czosnek od co najmniej dwóch miesięcy⁵.

W związku z wpływem, jaki ma poziom cholesterolu na ryzyko wystąpienia nadciśnienia tętniczego i innych chorób układu krążenia, także ta właściwość czosnku nie pozostaje bez znaczenia dla normalizacji ciśnienia tętniczego.

W jakiej formie można jeść czosnek na obniżenie ciśnienia?

Jak jeść czosnek na nadciśnienie? Główną substancją leczniczą czosnku jest allicyna. Większość suplementów z czosnkiem zawiera ją w formie aktywnej, jednak w przypadku świeżego czosnku, należy jeść go w odpowiedni sposób, aby mogła zadziałać prawidłowo. Allicyna powstaje przy pomocy enzymu allinazy podczas rozpadu alliny w momencie, w którym dojdzie do naruszenia zewnętrznej powłoki ząbka czosnku. Następuje to podczas jego miażdżenia lub siekania. Na to, aby allicyna nabrała mocy i zdążyła jej powstać odpowiednia ilość, należy jednak poczekać. Dlatego po pokrojeniu lub zmiażdżeniu czosnku trzeba odczekać około 10 minut i spożyć go dopiero po tym czasie.

Trzeba również pamiętać o tym, że allicyna, jako związek siarki jest substancją lotną, dlatego im dłużej czosnek pozostanie niezjedzony, tym większe będą straty tego dobroczynnego składnika.

Ważną informacją jest również to, że czosnek poddany obróbce cieplnej traci część swoich prozdrowotnych właściwości. Dlatego, jeśli czosnek ma być dodany do gorącej potrawy, warto zrobić to w ostatnim możliwym momencie⁶.

Dodatkowo podczas przygotowania czosnku zdecydowanie lepiej jest użyć ceramicznego noża. Allicyna może wchodzić w reakcję z metalem, co będzie osłabiało jej właściwości.

W przypadku świeżego czosnku już nawet jeden ząbek przyniesie prozdrowotne korzyści dla organizmu. Jeśli jednak warzywo zastąpione jest suplementem, trzeba stosować wytyczne producenta, dotyczące dziennego spożycia. Czosnku nie da się przedawkować, jednak zbyt duże spożycie może prowadzić do niestrawności i problemów z układem pokarmowym.

Planując domową kurację czosnkiem, trzeba wiedzieć, że w przypadku niektórych schorzeń należy koniecznie skonsultować się z lekarzem. Dotyczy to przede wszystkim osób, które biorą leki rozrzedzające krew (np. warfarynę). Czosnek może bowiem zmniejszać lepkość krwi, prowadząc do jej rozrzedzenia, co w połączeniu z lekami przeciwzakrzepowymi krew może powodować krwotoki i mikrowylewy⁷.

Domowe sposoby na obniżenie ciśnienia krwi – co można rozważyć?

Czosnek nie jest jedynym niefarmakologicznym sposobem na nadciśnienie. Jak obniżyć ciśnienie krwi domowymi sposobami?

Czosnek nie jest jedyną rośliną wpływającą zbawiennie na układ krążenia i ciśnienie tętnicze. W obniżaniu ciśnienia stosuje się szereg ziół działających moczopędnie, takich jak⁸:

• pokrzywa;
• korzeń mniszka lekarskiego;
• ziele skrzypu;
• ziele nawłoci.

Zioła stosuje się zwykle w formie naparów i herbatek. Dobrze sprawdza się również kwiatostan głogu i zielona herbata.

W profilaktyce anty nadciśnieniowej nie należy również zapominać o dobroczynnym wpływie zbilansowanej diety i regularnej aktywności fizycznej, które nie tylko pomagają w utrzymaniu prawidłowej masy ciała, będącej kluczowym czynnikiem dla prawidłowych wartości ciśnienia tętniczego, ale pomagają również w zachowaniu prawidłowego poziomu lipidów, zapobiegając odkładaniu się tkanki miażdżycowej, będącej jedną z głównych przyczyn nadciśnienia.

Więcej o dobroczynnym wpływie aktywności fizycznej na zdrowie możesz przeczytać tutaj: Aktywność fizyczna a zdrowie. Czy ruch wspiera odporność?

Powyższe metody są jedynie dodatkiem do prawidłowo dobranej farmakoterapii, dlatego każda osoba cierpiąca na nadciśnienie powinna pozostawać pod kontrolą lekarską.

Czosnek na obniżenie ciśnienia – o tym trzeba pamiętać

Czosnek jest z pewnością warzywem bogatym w dobroczynne właściwości. Już jeden ząbek dziennie może wpłynąć pozytywnie na organizm, tonizując układ krwionośny i wspierając odpowiedź immunologiczną organizmu.

W przypadku nadciśnienia warto jego stosowanie skonsultować z lekarzem, ponieważ połączone hipotensyjne działanie leków i allicyny może prowadzić do wahania wartości ciśnienia tętniczego.

Konsultacja merytoryczna: lek. med. Bartłomiej Śmieszniak

Bibliografia:

¹ Shabani E., Sayemiri K., Mohammadpour The effect of garlic on lipid profile and glucose parameters in diabetic patients: a systematic review and meta-analysis. Prim Care Diabetes 2019; 13(1): 28-42.
² Ried K. Garlic lowers blood pressure in hypertensive subjects, improves arterial stiffness and gut microbiota: A review and meta-analysis. Exp Ther Med. 2020; 19(2): 1472-1478.
³ Lis, Ilona, Paweł Bogdański, and Gerard Nowak. „Zastosowanie czosnku w profilaktyce chorób układu sercowo-naczyniowego.” Forum Zaburzeń Metabolicznych. Vol. 4. No. 4. 2013.
⁴ Ried K. Garlic lowers blood pressure in hypertensive subjects, improves arterial stiffness and gut microbiota: A review and meta-analysis. Exp Ther Med. 2020; 19(2): 1472-1478.
⁵ Shabani E., Sayemiri K., Mohammadpour The effect of garlic on lipid profile and glucose parameters in diabetic patients: a systematic review and meta-analysis. Prim Care Diabetes 2019; 13(1): 28-42.
⁶ SAGAN, Agnieszka. Fitozwiązki–ważne składniki przypraw i ziół do marynowania mięs.(https://informatormasarski.pl/przyprawy-i-dodatki-do-mies/fitozwiazki-wazne-skladniki-przypraw-i-ziol-do-marynowania-mies/)
⁷  Góralska, G. (2020). WPŁYW FITONCYDÓW CZOSNKU (ALLIUM L.) NA ROZWÓJ GRZYBNI ROZŁOŻKA CZERNIEJĄCEGO (RHIZOPUS STOLONIFER (EHRENB.) VUILL.). Acta Juvenum vol, 5, 63-69.
⁸ DURKALEC-MICHALSKI, Krzysztof, SULIBURSKA, Joanna, KREJPCIO, Zbigniew, et al. Ocena stosowania suplementów witaminowo–mineralnych oraz preparatów ziołowych przez wybraną grupę pacjentów z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym. Bromat. Chem. Toksykol, 2009, vol. 42, p. 728-733.